Komrat Devlet Üniversitesi Rektörü ve Milletvekili Doç. Dr. Sergei Zaharia, üniversitemizi ziyaret ederek fakültemizde "Gagavuz Tarihi" başlıklı bir konferans gerçekleştirdi.
Fakültemizin 2024 yılı akademik etkinlik takvimi bilimsel etkinlikleri çerçevesinde 15 Mayıs 2024 tarihinde Tarih Bölümü tarafından Fen-Edebiyat Fakültesi Konferans Salonu’nda “Gagavuz Tarihi” isimli bir etkinlik düzenlendi.
Günümüzde Moldova’nın güneyinde, Gagavuzya Otonom Bölgesi’nde (Gagavuz Yeri) yaşayan Gagavuzların Türk kökenine ve Osmanlı İmparatorluğu’nun bölge tarihindeki etkisine değinen Doç. Dr. Sergey Zaharia, Aksaray Üniversitesi ile ikili anlaşmaların arttırılarak ilişkilerin geliştirilebileceğine değindi. Rektör Doç. Dr. Sergei Zaharia, konuşmasında ayrıca bu yıl 33. Kuruluş yılını kutlayan Komrat Devlet Üniversitesi’nin kuruluş ve gelişim süreçlerini aktararak başta Türkiye olmak üzere Türk dünyasındaki üniversiteler ile bilimsel işbirliğini arttırmak istediklerini belirtti.
“Türkiye bizim kan kardeşimizdir”
Sözlerine “Türkiye bizim kan kardeşimizdir” cümlesine vurgu yaparak devam eden Sayın Zaharia, özellikle son 30 yıldır Türkiye ile birlikte sosyal ve kültürel alanda birçok işbirliği yaptıklarını aktararak, Gagavuz Türklerinin anadillerine sahip çıkarak gelenek-göreneklerini koruyup yaşatmalarında Türkiye’nin büyük katkısı olduğunun da altını çizdi.
Doç. Dr. Zaharia sözlerine şöyle devam etti:
“Türkiye bizim kan kardeşimizdir.” Gagavuz Türkleri, Türkiye’den sosyal, kültürel ve ekonomik anlamda birçok destek gördü. Türk kardeşlerimizden çok yardım aldık. Türkiye burada büyük projelere imza attı bu yüzden Türkiye'ye çok müteşekkiriz. Türkiye'nin bundan sonra da bizi yalnız bırakmayacağına ve bizim Gagavuz Türkleri olarak Moldova ile Türkiye arasında köprü oluşturacağımıza inanıyorum. Türkiye, Gagauz Özerk Yeri'nde Komrat Bölge Hastanesi bünyesinde TİKA tarafından inşa edilen ve tıbbi donanımı temin edilen Aziz Sancar Tanı ve Tedavi Merkezi’ni açtı, kreş inşa etti, Recep Tayyip Erdoğan Eğitim Külliyesi’ni açtı ve daha birçok yatırımı gerçekleştirdi.”
“Hangi dilde rüya görürsen o dil ana dilindir”
Konuşması sonunda gelen soruları yanıtlayan Sayın Doç. Dr. Zaharia, Rumence, Rusça gibi dilleri de çocukluğundan bu yana konuştuğunu, fakat anadilinin hiç şüphesiz Gagavuzca olduğunu aktararak sözlerine şu şekilde devam etti:
“Hangi dilde rüya görürsen o dil ana dilindir. Ben Gagavuzca rüya görüyorum. Annemin beşikte Gagavuzca ninnileriyle, ninemin Gagavuzca masallarıyla büyümüşüm. Beşikte anadilde masallar ninniler anlatan annelerimiz olduğu sürece inanıyorum ki bizim dilimiz baki kalacaktır.”
Gagavuzya’nın özerk cumhuriyet olma sürecinde de Türkiye’nin yardımlarına dikkat çeken Sayın Zaharia, 9. Cumhurbaşkanımız Sayın Süleyman DEMİREL’in Gagauzya’nın kuruluşunda ve sonrasında verdiği büyük destekleri, 1990’lı yıllarda kendisiyle olan anılarını anlattı. Gagavuzların Süleyman Demirel’e “bahalı Baba” (kıymetli baba anlamında) diye yad ettiğini dile getiren Sayın Zaharia, Gagavuz Türklerinin Süleyman Demirel’e çok büyük hürmet ve saygı beslediğini, onu her zaman güzelliklerle hatırladıklarını söyledi.
Tarihte Hunlardan bu yana Avarlar, Tuna Bulgarları, Peçenekler, Kuman-Kıpçaklar ve Oğuz boyları Karadeniz’in Kuzeyini ve batısını yurt tutarak asırlardır bu sahada yaşamaktadırlar. Gagavuzların kökeni hakkındaki görüşler de onların bu Türk halklarının torunları olduğu görüşü etrafında şekillenmektedir. Moldova’ya bağlı Gagauzya Özerk Cumhuriyeti’nde yoğunlukta olmak üzere dünya genelinde 500.000 civarında Gagavuz Türkünün yaşadığı tahmin ediliyor. Gagavuzya dışında Türkiye, Rusya, Ukrayna, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya gibi ülkelerde yaşayan Gagavuz Türkleri, gittikleri her yere kültürlerini ve dillerini de götürüyorlar.
Moldova Comrat Devlet Üniversitesi Rektörü Doç. Dr. Sergei Zaharia'ya etkinlikte aktardığı değerli bilgilerden dolayı teşekkür ederiz. Başta Fakültemiz Dekanı Prof. Dr. Talat BARAN olmak üzere dekan yardımcılarımız Prof. Dr. Ayhan Erciyes'e ve Doç. Dr. Abdulmuttalip İpek'e, öğretim üyeleri ve öğrencilerimize programa katıldıkları için ayrıca teşekkür ederiz.
